In mijn functie als Physician Assistant werkzaam op een kinder-intensive care behandel ik onder andere kinderen die nog een lang revalidatietraject zullen krijgen. Je probeert kind en ouders zo goed mogelijk voor te bereiden door te vertellen dat het een pittig traject zal worden met vallen en opstaan en dat de herstellijn nooit in een mooie lijn omhoog gaat maar dat er ook terugval zal komen. Wijze woorden die voor mij een andere betekenis kregen toen ik zelf in een lang revalidatietraject belandde. Ik ontdekte dat alles zoveel makkelijker gezegd is dan gedaan tijdens het revalideren.
Vrienden en collega’s vragen vaak hoe ik het revalideren vol hou. Ze maken opmerkingen zoals; wat een geduld moet je hebben, knap van je, respect, ik zou het niet kunnen, hoe ga je om met pijn, enzovoorts.
Op het moment dat je gestrekt op een bospad ligt heb je nog geen idee welk traject er voor je ligt. Pas maanden later als blijkt dat een pees van 1 van de 4 schouderspieren toch echt gescheurd is en vastgezet is met botankertjes in mijn bovenarm valt bij mij het kwartje. Ja, het wordt serieus revalideren maar wat dat inhoudt? Vervolgens word je in een soort flow meegenomen. Het overkomt je, je hebt geen keus en je dealt met dat wat er op je pad komt.
Revalideren met pijn is geen grapje
Het begon allemaal begin september 2019. Tijdens een rondje hardlopen bleef mijn linkervoet in een boomwortel lus hangen en in een split second lag ik op mijn gestrekte rechterarm die veel pijn deed maar niet gebroken was.
Pas na de operatie in februari 2020 realiseerde ik me dat het wel eens een lang traject zou kunnen worden en nee revalideren is echt niet grappig, de pijn is soms intens aanwezig en bepaalt daarmee hoe de dag gaat worden. Maar er zijn gelukkig ook goede dagen met minder of geen pijn en dan is revalideren helemaal niet vervelend.
Het irritantste aan revalideren voor mij was dat revalideren geen uitgestippeld pad bleek. Het is een kwestie van vertrouwen hebben in de orthopeed en fysiotherapeut en jezelf motiveren tot het doen van oefeningen ook al zijn ze lang niet altijd even leuk en doet het soms pijn. Ik vertrouwde beide mannen volledig maar omdat ik zelf een medisch zorgprofessional ben wilde ik alles begrijpen en grip houden op het hele proces. Ik kwam er echter al snel achter dat dat dus niet kan. De kunst van het loslaten was begonnen, er zijn boeken vol over geschreven maar ik was er niet altijd goed in, frustrerend maar wel leerzaam.
Revalideren heeft ook voordelen
Maar revalideren is ook leuk, je wordt fysiek sterker, je merkt dat bewegen langzaam makkelijker gaat en dat sporten, in mijn geval hardlopen gewoon weer kan. De fysiotherapeut is tevens een soort personal coach die niets anders wil dan ervoor zorgen dat die schouder zo goed als mogelijk herstelt. Dat je intussen je hele lijf traint is mooi meegenomen. Je moet het natuurlijk wel zelf doen en discipline hebben maar met progressie beloon je jezelf en heb je een blije therapeut die gemotiveerd blijft.
Hoe hou je het vol, dat is de vraag die me het meest gesteld is. Revalideren heb ik volgehouden doordat ik de allerliefste vriend van de wereld heb die me 24/7, maand in maand uit zonder mopperen met alles hielp en er voor me was en is. Doordat ik familie en vrienden heb die eindeloos geduld met me hebben en die blijven vragen hoe het met me gaat en of ze wat voor me kunnen doen. Doordat ik de liefste collega’s heb die je maar kan bedenken, die me op de werkvloer beschermen, die me uitdagen maar die me ook in de gaten houden en me soms naar huis sturen of werk van me overnemen. Ze dachten met me mee over de te nemen stappen van wel of niet opereren, welke pijnstillers ik nodig zou hebben en ze zijn er voor me, tot op de dag van vandaag,
Wat zeker helpt in het volhouden is het hebben van een deskundig gespecialiseerde fysiotherapeut, die grappig en enthousiasmerend bleek. Hij weet me te motiveren maar remt me ook af als ik weer eens te veel en te snel wil. Door goede uitleg bleef en blijf ik het geduld behouden en met vragen kan ik altijd bij hem terecht. Als het nodig was had hij een onderling lijntje met de orthopeed. Zelfs na ruim 2 jaar geeft hij me nog de nodige uitdagingen en support en door variatie in oefeningen weet hij me elke keer weer uit te dagen.
De kunst van lang revalideren
De kunst van lang revalideren en op jezelf aangewezen zijn is het stemmetje in je hoofd die op onverwachte momenten op popt te negeren. Het stemmetje bemoeit zich met alles; kan het revalideren niet sneller, laat je je collega’s niet in de steek, je zeurt wel veel over die schouder en de pijn, je vriend moet thuis alles alleen doen, doe je de oefeningen wel goed, komt het ooit nog goed, ga ik mijn werk nog kunnen doen en ga zo maar door. Al die gedachten negeren en wegwimpelen weet ik nu uit ervaring is niet zo slim. Dus verdrietig zijn en twijfelen op zijn tijd mag ook, het hoort erbij. Afleiding zoeken is een oplossing.
Geduld, dat is wel het stomste woord van het hele proces. Geduld is een mentaal spelletje met dat stemmetje in je hoofd die wel van alles wil. Dus het is zaak het stemmetje de baas te worden door ook weer afleiding te zoeken door in mijn geval lezen, podcast luisteren, tv kijken, Netflixen, wandelen, oefeningen doen, sporten of koken en bakken.
Ondertussen moet je de pijn nog aandacht geven en luisteren naar je lijf.
Omgaan met de pijn tijdens het revalideren
Het allermoeilijkste van revalideren vond ik het omgaan met pijn. Wat is pijn eigenlijk?
Een veel gebruikte definitie van pijn is die van de International Association of Pain (IASP) en die is als volgt: “Pijn is een onplezierige, sensorische en emotionele ervaring die gepaard gaat met feitelijke of mogelijke weefselschade of beschreven als dergelijke beschadiging”
Dat er bij mij sprake was van weefselschade was wel duidelijk maar van helemaal stil zitten is nooit iemand beter geworden dus het advies is bewegen binnen de mogelijkheden en luisteren naar de pijn. Maar hoe doe je dat? Wat “zegt” de schouder ervan, nou die schouder is mijns inziens wel het meest onbetrouwbare gewricht als het aankomt op pijn. Een schouder waarschuwt per definitie te laat, geeft op andere plekken pijn dan waar het letsel zit en houd je ook nog flink uit je slaap als je niet uitkijkt.
Gelukkig bestaan er pijnstillers in alle soorten en maten maar het langdurig slikken vergroot het risico op bijwerkingen. Ik wilde er eigenlijk zo snel mogelijk van af maar met pijn revalideren werkt niet dus daarin was het zoeken naar een balans.
Door de operaties ontstond er nog meer weefselschade (onder andere bot pijn) wat weer een heel andere soort niet te negeren pijn bleek. Daarmee dealen vond ik wel een dingetje omdat de morfine-achtige preparaten die ik kreeg ook nog eens met je “psyche” aan de haal gaan. Ik voelde me ‘raar’, kon me niet concentreren, leek niks te kunnen onthouden, droomde de vreemdste dingen en werd voor mijn gevoel vlak in emoties. Het leven trok een beetje aan me voorbij.
Herstel gaat niet in één mooie rechte lijn omhoog
Dat herstel in het algemeen niet in een mooie rechte lijn omhoog gaat wist ik, maar dat ik na een jaar revalideren via een achtbaan weer terug naar af ging (althans zo voelde het) was met name een emotioneel proces. Na 2 injecties in het schoudergewricht bleek een tweede operatie onvermijdelijk. Het voelde alsof ik werd gestraft. Had ik me daarvoor dag in dag uit ingespannen? Ik vertrouwde mijn eigen schouder niet meer. Zou het ooit nog goed komen? Ik moest nu wel heel veel vertrouwen hebben in de ervaringen van de orthopeed. Na goede uitleg van de orthopeed en sparren met de fysiotherapeut en collega’s besloot ik dat ik geen keus had en in september 2021 volgde de zogenaamde kapsel release operatie.
Twee dagen na de 2e operatie begon het revalideren opnieuw en had ik intussen wel geleerd dat ik daar boos, verdrietig en teleurgesteld bij mocht zijn. Ik had intussen geleerd dat ik me vooral moest focussen op de dingen waar ik wel invloed op had. Ik moest echter wel weer vertrouwen krijgen in mijn schouder. Alles voelde anders dan na de 1e operatie en was er toen een revalidatieschema te vinden op internet, over revalideren na deze operatie was nauwelijks iets te vinden. Grappig genoeg kon ik dat dit keer snel loslaten en liet het volledig over aan de fysiotherapeut.
Zelf mocht ik de eerste 7 weken na de operatie niet veel doen. Revalideren in die weken bestond uit 2x per week het schouderkapsel rekken door de fysiotherapeut en 3x per dag zelf lichte rekoefeningen doen. Een (zeker in het begin) uitermate pijnlijk gebeuren waarvoor ik voor de operatie met de orthopeed en een bevriend anesthesioloog een pijn plan had gemaakt. Het maken van een plan was zo gedaan maar het slikken van al die pijnstillers (inclusief sterke morfine-achtige pillen) bleek een flinke opgave. Ja, al die pillen hielpen goed tegen de pijn maar de bijwerkingen waren zo fors dat ik na 4 dagen op advies van de bevriende anesthesioloog moest stoppen met de sterke morfine-achtige medicatie. Ik heb me nog nooit zo ellendig gevoeld en hield geen druppel water meer binnen.
Naast het rekken moest ik rust houden (dus weer niet werken) maar mocht ik dit keer wel na een paar weken al starten met hardlopen. Een welkome afleiding en het bleek minder pijnlijk dan wandelen. Een zweepslag in mijn kuit gooide nog even een zeer onwelkome hobbel in het proces maar verder kon ik na de rek sessies door met krachttraining en mocht ik mijn werk weer rustig hervatten.
Geduld is een schone zaak bij revalideren
Geduld is nu nog steeds een schone zaak want een schouder herstelt niet in een paar weken en de pijn meldt zich nog regelmatig. Ik heb intussen wel afgeleerd om te vragen hoe lang het herstel gaat duren want daar is simpelweg geen antwoord voor. Mijn doel is een zo goed mogelijk pijnvrije functionerende schouder zodat ik weer volledig kan werken in mijn eigen functie. De factor tijd heb ik maar losgelaten.
Dus ja revalideren is zwaar, het kost veel tijd, kracht, zweet en tranen maar het is de kunst om positief te blijven, met de juiste (deskundige) mensen om je heen, met discipline en doorzettingsvermogen kom je een heel eind. Reken erop dat je tegenslagen krijgt en geef toe aan dips. Blijf vooral focussen op de dingen waar je wel invloed op hebt.