In de huidige maatschappij kunnen we er niet omheen, bijna iedereen is wel eens gestrest. Maar wat is stress eigenlijk? Waar is het goed voor? En wat zijn de gevaren? Dat ga ik jullie proberen uit te leggen!
De definities van stress verschillen nogal maar de essentie is dat er sprake is van verhoogde psychische druk wat allerlei lichamelijke reacties als gevolg heeft. Eigenlijk is stress een zeer functionele toestand van het lichaam. Het wordt niet voor niets ook wel een ‘’overlevingsstand’’ genoemd.
Stel, je loopt in het donker en je ziet twee inbrekers. Je staat aardig dichtbij en één van de twee ziet jou ook. Haastig draai je, je om maar het is te laat, ze rennen achter je aan.. Je kunt je voorstellen, dat hier sprake is van een behoorlijke stresssituatie met allerlei fysiologische reacties als gevolg. Doordat je de stressvolle situatie waarneemt zorgen je hersenen ervoor dat er grote hoeveelheden stresshormonen worden geproduceerd (Adrenaline en Cortisol). Dit met als gevolg dat je bloeddruk en je hartslag omhoog gaan. Je spieren spannen aan en je zintuigen staan op scherp. Ook daalt je gevoeligheid voor pijn. Ideaal in deze situatie, want terwijl je op de vlucht bent voel je de vermoeidheid niet. Je bent perfect in staat om na te denken welke kant je het beste op kunt rennen en dat je tijdens het rennen in een punaise bent gestapt, voel je niet eens. Eenmaal veilig thuis hijg je nog even flink na. Langzaam komt het besef, ontstaat de vermoeidheid en je vraagt je af hoe het kan dat je voet pijn doet?! Dit betekent dat je lichaam inmiddels weer andere hormonen afgeeft (Endorfine en Dopamine) om de balans te herstellen. De rust keert terug. Het herstellen na een stressreactie, gaat vele malen langzamer dan het creëren van een stressreactie.
Dit is natuurlijk een heftig voorbeeld van acute stress. Maar ook in situaties als toenemende werkdruk, zorgen om je kinderen, het perfect bij willen houden van het huishouden, sport, sociale contacten én het gezin, geeft een bepaalde mate van stress. Als dit periodes zijn waarna je, je lichaam weer de tijd geeft om te herstellen is dit geen probleem. Wordt deze balans niet meer hersteld, dan wordt de stress chronisch en is het ineens een stuk minder functioneel.
Nu je weet waar de stresshormonen allemaal voor zorgen, kun je, je voorstellen dat je lichaam uiteindelijk behoorlijk uitgeput raakt bij langdurige stress. Veel voorkomende symptomen bij langdurige stress zijn vermoeidheid, concentratie problemen, prikkelbaarheid en nervositeit. Ook zorgt het voor allerlei lichamelijke ongemakken omdat je lichaam niet meer goed kan herstellen. Denk hierbij aan hoofdpijn, spierpijnen, duizelingen en ontstaan er eerder blessures.
De essentie van dit verhaal is dat periodes van stress echt geen kwaad kunnen. We kunnen er tegenwoordig niet meer omheen. Maar: balance is the key. Wanneer de balans verdwijnt en je rust van ondergeschikt belang vindt, dan wordt het ongezond. Wanneer is stress chronisch? Wat kun je er tegen doen? En wat zijn de risico’s van chronische stress? Dat leg ik uit in deel 2!